Geri dönüşüm, atık maddelerin ve çöplerin işlenerek tekrar kullanılması için ikincil hammadde elde etme işlemine denir. Geri dönüşümün amacı, yeni ürünler yapmak için kullanılan hammadde miktarını azaltmak ve ekonomi ile doğaya faydalı olmaktır. Çünkü günlük hayatta kullandığımız eşyaların yapımında kullanılan hammaddeler sınırsız değildir.
Geri Dönüşümün Tarihçesi; Geri dönüşümün tarihçesi 2.Dünya Savaşı dönemine dayanır. İkinci dünya savaşında ortaya çıkan hammadde sıkıntısını gidermek için ülkeler geri dönüşüm kampanyalarına başvurur. Bu dönemde, vatandaşlardan özellikle metal ve fiber geri dönüşümü için atıklar toplanması istenir. Böylece hammadde sıkıntısı da çoğunlukla giderilmiş olur.
Geri Dönüşüm Hakkında Bilmeniz Gereken Herşey
Atık maddelerin geri dönüşümü nasıl yapılır?
Günlük hayatta kullandığımız birçok şey geri dönüştürülebilir. Katı atıkların geri dönüşümü içinde birçok method kullanılmaktadır. Kağıt, plastik, cam ve alüminyum için geri dönüşüm aşamaları farklıdır. Bu malzemelerin başlıca geri dönüşüm aşamaları şunlardır;
Kağıt geri dönüşümü nasıl yapılır?
Kağıt geri dönüşüm aşamaları sırasıyla şöyledir. İlk olarak kağıt atıklar toplanır ve geri dönüşüm fabrikasına getirilir. Geri dönüşüm fabrikasına getirilen atık kağıtlar cinslerine göre ayrılır. Örneğin karton kağıt atıklar, parlak dergi kağıtları ve beyaz kağıtlar farklıdır. Ayrıştırılan kağıt atıklar, kağıt öğütücüde küçük parçalar halinde öğütülür. Öğütülen kağıt parçaları, liflerine ayrılması için suda bekletilir. Bu suda ise sodyum karbonat ve sodyum hidroksit kullanılır. Ve kağıt hem liflerine ayrılır hemde mürekkepten tamamen temizlenir. Sıvı haldeki kağıt hamuru tekrar kullanılmak için kağıt yapma makineleri tarafından baskı uygulanarak hamurun içerisindeki su tamamen çıkartılır. Son aşamada ise kuruyan kağıt, büyük rulolara sarılır. Atık kağıt dönüşümü bu şekilde yapılır.
Plastik geri dönüşümü nasıl yapılır?
İlk olarak plastik atıklar toplanır ve plastik geri dönüşüm tesislerine getirilir. Burada plastik atıklar türlerine göre ayrıştırılır. Ayrıştırılan atik plastikler pres makineleri ile küçük parçalar haline gelmesi için kırılır. Küçük parçalara ayrılan plastik atıklar yıkanarak ve eritilerek elyaf ve benzeri hammaddeler haline getirilir. Kısaca plastiklerin geri dönüşümü bu şekilde yapılır.
Cam atıkların geri dönüşümü nasıl yapılır?
Cam geri dönüşüm işlemleri de plastik geri dönüşüm ile benzerdir. İlk olarak camlar piyasadan toplanır. Toplanan camlar renklerine göre elle ayrıştırılır. Camlar 3 renkte gruplandırılır. Yeşil, kahverengi ve renksiz camlar. Ayrıştırılan camlar ise pres makineleri tarafından kırılarak küçük parçalar haline getirilir. Bunun amacı, camın daha çabuk erimesi içindir. Kırılmış cam parçaları içerisinde kimyasal madde bulunan kazanlarda eritilerek, tekrar cam yapılması için hammadde haline getirilir.
Alüminyum geri dönüşümü nasıl yapılır?
Toplanan alüminyum atıklar geri dönüşüm tesisine getirilir. Daha sonra alüminyum hurda atıklar, fabrikanın yürüyen bantına konulur. Bu aşamada büyük bir mıknatıs yardımı ile alüminyum atıkların içindeki metal parçalar ayrıştırılır. Bu sayede alüminyum tüm metal parçalardan temizlenir ve ardından yıkama aşamasına geçilir. Yıkanan parçalar, pres makineleri ile küçük parçalara ayrılır ve eritme ocaklarına götürülür. Eritme ocaklarında tamamen eriyen alüminyum, sıvı haldeyken kalıplara dökülerek külçe haline getirilir. Bu şekilde ham alüminyum elde edilir. Bu külçeler (ham alüminyum) ise yeni ürünler yapmak için alüminyum malzemeye ihtiyaç duyan fabrikalara gönderilir. Alüminyum geri dönüşüm aşamaları bu şekildedir.
Başlıca geri dönüştürülebilen maddeler nelerdir?
Kağıt, plastik, cam ve alüminyum dışında pek çok madde de geri dönüştürülebilir. İşte geri dönüşebilen maddeler şunlardır;
- Piller,
- Cep telefonu, elektrikli aletler ve laptop bataryaları,
- Plastik ,
- Cam,
- Kağıt ,
- Alüminyum,
- Demir,
- Bakır,
- Çelik,
- Araç aküleri,
- Motor yağları,
- Ahşap,
- Beton,
- Elektronik eşyalar,
- Tekstil ürünleri,
- Hurda araçlar,
- Mobilyalar,
- Solvent yani doğada çözülebilen maddeler,
başlıca geri dönüşümü olan maddeler bunlardır.
Başlıca geri dönüşümü olmayan maddeler nelerdir?
Bazı geri dönüşmeyen maddeler vardır ve bunlar maalesef geri dönüşüm döngüsünde yer almamaktadır. Çünkü, geri dönüşmeyen maddeler 1 defalık üretilir ve atıklarından hiçbir şey yapılamaz. Doğayı 100’lerce hatta 1000’lerce yıl kirletir. İşte bilmeniz gereken geri dönüştürülemeyen maddeler şunlardır;
- En başta bebek bezleri,
- Ampul,
- Yağlı kağıtlar,
- Islak kağıtlar,
- Köpükler ( strafor ),
- Plastik poşetler,
geri dönüşümü olmayan maddeler arasında yer alır.
Geri dönüşümün faydaları nelerdir?
Geri dönüşümün faydaları çok fazladır. Başlıca geri dönüşüm faydaları şunlardır;
- Tükenebilir kaynaklarımız korunur: İnsanoğlu günlük hayatta kullandığı pek çok eşyanın yapımı için doğal kaynaklardan faydalanmaktadır. Örneğin; mobilya gibi ahşap içeren eşyaların yapımında ağaçlar kullanılmaktadır. Kauçuk lastik yapımında yağmur ormanlarındaki kauçuk ağaçları kullanılmaktadır. Bunlardan dolayı ağaçlar kesilerek doğaya çok fazla zarar verilmektedir. İşte bu yüzden geri dönüşüm ile eskiyen mobilyamızdan tekrar mobilya yapılabilmektedir. Bu sayede ağaçlarda kesilmekten kurtulmaktadır.
- Enerji tasarrufu sağlar: Geri dönüştürülerek yapılan bir eşyanın üretimi için harcanan enerji, o eşyayı sıfırdan üretmek için harcanan enerjiden çok daha azdır. Örneğin; bir kola kutusu eğer geri dönüşüm ile yapılırsa, yaklaşık %90 enerji tasarrufu sağlar.
- Çevresel atık sayısı azalır: Geri dönüşümün belkide en büyük faydalarından biriside çevreye atılan atıkların en aza indirilmesidir. Geri dönüşüm sayesinde, katı atıkları çevreye atmadan tekrar tekrar dönüştürülerek, çevreye verilen zarar azalmaktadır.
- Ülke ekonomisine katkı sağlar: Yurtdışından yeni hammadde alımı azalarak, mevcut atıklar geri dönüştürülür ve tekrar kullanılır. Böylece, ülke içindeki para yine ülkede kalır ve ekonomiye katkı sağlar, cari açığı azaltır.
- İşsizlik sayısını azaltır: Geri dönüşüm tesislerinde 100’lerce insan çalışmaktadır. Eğer bu tesislerin sayısı artarsa birçok insana iş istihdamı sağlanır. Böylece işsizlik oranıda azalır.
Geri dönüşümden neler yapılır?
Geri dönüşümden yapılan şeyler şunlardır;
- Geri dönüşümden kalemler, defterler ve kitaplar yapılır,
- Geri dönüşüm ile elektrik enerjisi üretilebilir,
- Plastiğin geri dönüşümü ile elyaf hammaddesi üretilir. Elyaf ise tekstil sektörünün en çok kullandığı hammaddeler arasında yer alır.
Evde yapabileceğiniz örnek geri dönüşüm projeleri !
Evinizdeki atıkları geri dönüştürerek bir çok şey yapabilirsiniz. İşte evde geri dönüşüm ile yapabilecekleriniz.
1 Gitar yapabilirsiniz:
Evinizde atık niteliğinde olan malzemeler ile gitar yapabilirsiniz. İşte gitar yapmak için malzemeler şunlardır;
- 1 adet boş peçete kutusu,
- Lastik bant,
- Boş tuvalet kağıdı rulosu,
- Boya,
- Yapıştırıcı,
Bu malzemeler ile sırasıyla aşağıdaki yönergeleri izleyerek kendi gitarınızı yapabilirsiniz.
2 Oyuncak Crock-Canavarı yapabilirsiniz:
Crock-Canavarı yapmak için malzemeler şunlardır;
- 1 adet boş kapaklı yumurta kutusu,
- Boya,
- 2 adet ping pong topu (masa tenisi topu),
- Alüminyum folyo parçaları,
- Bir miktar tuvalet kağıdı,
- Yapıştırıcı,
Bu malzemeler ile sırasıyla aşağıdaki yönergeleri izleyerek oyuncak canavarınızı yapabilirsiniz.
3 Davul yapabilirsiniz:
Evdeki atıklar ile davul yapabilirsiniz, işte malzemeler;
- 1 adet büyük boy yoğurt kabı,
- Bir miktar kağıt,
- Lastik bant,
Bu malzemeler ile sırasıyla aşağıdaki yönergeleri izleyerek kendi davulunuzu yapabilirsiniz.
4 Shake-Shake (müzik aleti) yapabilrsiniz:
Çöpe atmak yerine güzel bir müzik aleti yapabilirsiniz. Shake-shake yapmak için malzemeler;
- 1 adet boş kola kutusu,
- Bir miktar donmuş bezelye veya pirinç taneleri,
- Kağıt,
- Boya,
- Yapıştırıcı,
Bu malzemeler ile sırasıyla aşağıdaki yönergeleri izleyerek kendi müzik aletinizi yapabilirsiniz.
