
Paslanmaz çelik 2 aşamalı bir işlemden sonra elde edilmektedir. Demir ve karbonun işlemlere tabii tutulması sonucunda paslanmaz çelik meydana gelir. Paslanmaz çeliği diğer çelik türlerinden farklı kılan şey ise korozyona karşı dayanıklı olması için Krom (Cr) ve Nikel (Ni) içermesidir.
Normal çelik korozyona uğrar ve paslanır. Çünkü çeliği yapmak için kullanılan demir saflaştırılmak için manipüle edilir. Bu durumda da demir elementi kararsız hale gelir ve oksijen ile kolaylıkla etkileşime girer. Böylece korozyon meydana gelir.
Fakat çeliğe krom eklendiği zaman, krom çeliğe koruyucu bir özellik oluşturur. Demirin hava ile buluşmasını engeller. Paslanmaz çelik malzemesine genellikle %10.5 ila %30 arasında krom eklenir.
Paslanmaz Çelik Çeşitleri Nelerdir?
Piyasada yaklaşık 100 çeşit paslanmaz çelik sınıfı vardır. Ama bunlar 5 ana gruba ayrılır. Bunlar sırasıyla şu şekildedir;
Austenitic:
Piyasada en çok kullanılan paslanmaz çelik türü Austenitic çelik türüdür. Bu çelik türü, çok yüksek sıcaklıklara karşı mükemmel ısı direncine sahiptir.
Kullanım alanları ise; çelik ev eşyalarında, endüstriyel borularda, gemilerde ve mimari dış cephelerde kullanılır.
Ferritic:
Ferritic paslanmaz çelikte yumuşak çeliğin özelliklerine sahiptir. Ancak, yumuşak çelikten farkı, korozyon, ısı ve çatlama direncinin yüksek olmasıdır.
Kullanım alanları ise; çamaşır makineleri, kazanlar ve iç mimari de yoğunlukla kullanılmaktadır.
Martensitic:
Martensitic paslanmaz çeliğin en büyük özelliği ise çok sert ve çok güçlü olmasıdır. Ama, martensitic yapıdaki paslanmaz çelikler, Austenitic ve Ferritic gibi korozyana dayanıklı değildir. Martensitic paslanmaz çelikler %13 krom içerir.
Kullanım alanları ise; paslanmaz bıçak ve rüzgar türbini kanatları yapımında kullanılır.
Duplex:
Duplex paslanmaz çelikleri, Austenitic ve Ferritic çeliklerinin kompozitidir. Dolayısıyla, dublex paslanmaz çelikler hem çok güçlü hemde esnek yapıya sahiptir.
Kullanım alanları ise; kağıt yapımında, kağıt hamurunda ve gemi yapımında kullanılır.
Paslanmaz çelikler sadece krom kullanılarak yapılmaz. Bunun yanı sıra, silikon, nikel, azot, karbon ve manganez alaşımları kullanılarak da yapılır. Örneğin, çeliğe nitrojen katmak, çeliğin sünmesini arttırır. Esnekliğin arttırılması için nikel ilave edilir.
Bu alaşımların belli miktarlarda ve belli kombinasyonlarda eklenmesi, paslanmaz çeliğin özelliğini değiştirir. Bu nedenle paslanmaz çelik üreticilerinin her bir alaşımın doğru oranda eklendiğinden emin olması gerekir.
Yüksek kalitede paslanmaz çelik üretiminde kullanılan 2 temel test vardır. Bunlar X-Işını Floresans (XRF) ve Optik Emisyon Spektroskopisi (OES) testidir.
Paslanmaz çelik endüstrisinde yüzlerce ürün üretilmektedir. Bu ürünler belli amaçlar ve belli kullanımlar için üretilir. Bunlardan bazıları ise şunlardır;
- paslanmaz sac
- paslanmaz boru
- paslanmaz rulo,
- paslanmaz tel,
- paslanmaz profil,
- paslanmaz çubuk,
- paslanmaz lama, v.b…